Dünya karmaşık ve cıvıl cıvıl bir yer. Her gün yeni sesler görüyor, yeni kokular tadıyor, yeni renkler dinliyoruz… Yani en azından insanların yaklaşık %4’ü dünyayı bu şekilde deneyimliyor.

Sinestezi kavramının Türkçe karşılığı birleşik duyudur. Farklı duyuları birbirine karıştırarak ya da birlikte algılama durumudur. Bu durumu yaşayan kişilere de sinestet denir. Örneğin bir sinestetten “7 rakamını hiç sevmiyorum çünkü yaşlı ve huysuz bir adam, ayrıca minik 3’e de iyi davranmıyor ve onu sürekli üzüyor.” gibi bir cümle duyabilirsiniz. Benzer şekilde, dinledikleri şarkıyı sevdiklerini, çünkü çok parlak yeşillere sahip olduğunu söyleyebilirler.

Burada dikkat edilmesi gereken bir nokta var. Sinestetler bu renkleri gerçekten görüyor. Çağrışım durumu söz konusu değildir. Ayrıca sinestezi tutarlılık gösterir. Yani aşağıda detaylıca okuyabileceğiniz grafem-renk sinestezisine sahip bir sinestet eğer a harfini sarı olarak görüyorsa a harfini her zaman sarı görür.

Grafem-renk sinestezisine sahip kişiler harfleri renkli bir şekilde görürler. Kimi zaman harfin kendisi renkli olurken kimi zaman da harfin etrafında hale şeklinde renk görebiliyorlar.

Grafem-renk sinestezisine sahip olan Bernadette Sheridan, durumu daha iyi anlamamıza yardımcı olabilecek bir site oluşturmuş. Siz de adınızın bir sinestet tarafından nasıl görülebileceğini merak ediyorsanız internet sitesine buradan ulaşabilirsiniz. Bizim ismimiz bu şekilde görünüyor.

Bir diğer sinestezi çeşidi ses-renk sinestezisi. Bu tür sinesteziye sahip sinestetler sesleri görebilirler. Birçok sinestet sanatçı, şarkıları nasıl gördüklerini resmediyor. Bu sanatçılardan biri de Melissa McCracken. Kendisi Debussy’nin Clair de Lune eserini bu şekilde görüyormuş.

Tabii ki sinestezi türleri bunlarla sınırlı değil. Duyduğunuz sesleri dokunma duyunuzla hissetmenizi sağlayan, rakamları ve harfleri kişilik sahibi olarak algılamanıza sebep olan altmıştan fazla sinestezi çeşidi vardır.

Sinesteziye Ne Sebep Olur?

Sinestezi, dışarıdan gelen uyaranların normalde tetiklememesi gereken kısımları tetiklemesi sonucu oluşur. Çoğu zaman doğumdan beri mevcut olsa da, kafa travmaları, kullanılan ilaçlar, epilepsi gibi bazı hastalıklar da sinesteziye sebep olabilir.

Sinestezi, İnsanların Hayatlarını Nasıl Etkiliyor?

Sinestetlerin hayal güçleri ve yaratıcılıkları oldukça gelişmiştir ve hafızaları güçlüdür. Özellikle rakamları renkli gören sinstetlerin matematikte işlem hızları yüksektir. Bunlar olumlu etkilerdi. Bir de, örneğin insanları görünce çikolatalı pasta, taze biçilmiş çimen kokusu gibi kokular alan bir sinestet, bir kişiyi gördüğünde çürümüş meyve kokusu gibi rahatsız edici kokular da alabilir. Ayrıca sinestetler, diğer insanların algılamadıkları şeyleri görüp duydukları için bu durum toplundan dışlanmalarına sebep olabilir.

Tanıyor Olabileceğiniz Sinestetler

Nobel ödüllü ünlü fizikçi Richard Feynman, sahip olduğu sinestezi sayesinde matematik denklemlerini renkli görüyordu.

Nikola Tesla sözcükleri görebiliyordu.

Ressam Wassily Kandinsky, renklerin sesini duyabiliyordu

Alman yazar Goethe, renkleri karakter sahibi olarak görmesine sebep olan kişileştirme sinestezisine sahipti.

Yararlanılan Kaynaklar

1. https://www.psychologytoday.com/us/basics/synesthesia
2. .https://evrimagaci.org/gercek-kafa-karisikligi-sinestezi-ve-evrim-361
3. Synesthesia: A Tale of Two Senses